Van’da akademisyenler, ceviz kabuğundan aktif karbon üretti. Gıda, eczacılık, kimya gibi birçok sektörde kullanılan aktif karbonun ekonomiye kazandırılması hedefleniyor.Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hilal Çelik Kazıcı ve ekibi, ceviz kabuğundan ürettikleri “yüzey alanı geniş aktif karbon”u ekonomiye kazandırmayı hedefliyor.Kazıcı, Muradiye Meslek Yüksekokulu Kimya ve Kimyasal İşletme Teknolojileri Bölümü öğretim görevlisi Müge Yayla Çiftçi ve kimya mühendisi Fırat Salman ile Van’da yetiştirilen cevizin kabuğunun değerlendirilmesi amacıyla Van YYÜ bünyesindeki Teknokent’te 2021’de çalışma başlattı.Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’nın (KOSGEB) desteğiyle çalışmalarını yürüten ekip, ceviz kabuğundan, gıda, eczacılık, kimya, petrol, maden, nükleer, otomobil, atık gaz ve suların temizlenmesi gibi alanlarda kullanılan yüzey alanı geniş aktif karbon elde etti.Doç. Dr. Kazıcı, kentte yoğun üretilen cevizin kabuğundan aktif karbon elde etmek için 2021’de yaptıkları “Ceviz Kabuğundan Yüksek Yüzey Alanlı Aktif Karbon” araştırmalarının ön denemelerinin olumlu sonuç verdiğini söyledi.Ceviz kabuğunun aktif karbon üretimi için elverişli olduğunu belirten Kazıcı, “Özellikle Bahçesaray, Çatak ve Gevaş ilçelerimizde yoğun ceviz yetiştiriciliği yapılıyor. Türkiye İstatistik Kurumundan aldığımız veriye göre, kentte geçen yıl 6 bin 800 ton ceviz üretildi. Biz de bu verilerden yola çıkarak yüksek karbon içeriğine sahip ceviz kabuklarını değerlendirmek istedik. Çalışmamız KOSGEB tarafından desteklendi. Temel hedefimiz yüzey alanı geniş karbon üretimini artırmaktır.” dedi.Aktif karbonun birçok sektörde kullanılan stratejik bir ürün olduğuna dikkati çeken Kazıcı, şu bilgileri verdi:”Son derece önemli olan maddenin üretimini yaygınlaştırarak ihracat açığının azaltılmasına katkı sunmak istiyoruz. Yüzey alanı geniş aktif karbon üretiminin avantajı, yapısında daha fazla gözenek bulunmasıdır. Dolayısıyla aktif karbon birden fazla kirleticiyi etkili bir şekilde emer ve tutulumunu sağlar. Örneğin bir gramlık aktif karbonun yüzey alanı yaklaşık bir futbol sahasının alanına eşittir. Yani aktif karbonun yüzeyindeki gözenekler futbol sahası alanı kadar kirleticiyi emer veya tutarak bertaraf eder. Teknokentte kurduğumuz şirket aracılığıyla aktif karbonun pazarlanması ve endüstriye kazandırılması gayretinde olacağız.”Kazıcı, kente aktif karbon tesisinin kazandırılmasıyla Türkiye’nin bu üründeki dışa bağımlılığının azalacağını vurgulayarak, “Tesis kurmak ve girişimci olmak isteyenleri buraya davet ediyoruz. Şu an ortak bulma arayışındayız. Ürünü pazarlamak için sektörle işbirliği yapmaya hazırız. Çok önemli ve stratejik öneme sahip aktif karbon üretimi için ilimizdeki ham madde potansiyeli buna çok elverişli. Çalışmamıza destek veren Rektörümüz Prof. Dr. Hamdullah Şevli ile KOSGEB yetkililerine ve Van Teknokent yönetimine teşekkür ederim.” ifadelerini kullandı.Yüzey alanı geniş aktif karbonunun kullanım alanının çok fazla olduğunu belirten Kazıcı, şunları kaydetti:”Aktif karbon, içme suyu ile endüstriyel atık su arıtma tesislerinde, hava ve baca gazı arıtma sistemlerindeki koku, gaz, toz ve zararlı partiküllerin giderilmesinde, katalizör olarak ayrıştırma ve saflaştırma işlemlerinde, gıdada renk, koku, tat giderme işlemlerinde, meyve suyu ve bitkisel yağların üretiminde, egzoz gazı emisyonlarının kontrolünde, sağlık ve ilaç endüstrisinde, cerrahi, yüz ile solunum maskelerinde, diyaliz sistemlerinde, kozmetik ürünlerde, kağıt fabrikalarında, sigara filtrelerinde, tekstilde, biyogaz tesislerinde, alüminyum kompozit üretiminde, petrol ve doğal gaz endüstrisinde, iyon değiştirici maddelerin imalatında, tarımda, ağır metallerde cevher geri kazanımı gibi birçok endüstri alanında kullanılıyor.”
